بردار

گفتگویی از ایلان ماسک را میخواندم که یک تئوری جالب را در آن مطرح می کرد. تئوری بردارها در سازمان ها و دیگر انواع اجتماعات هدفمند. میگفت که هر فردی در شرکت یک بردار است و پیشرفت شرکت وابسته به جمع همه ی بردار ها است. من به این موضوع به شکل و با کلماتی دیگری بارها فکر کرده بودم و بر این عقیده بودم و هستم. بردار دو خاصیت اساسی دارد : اندازه و جهت. هر شخص با هر موقعیتی در شرکت نیز می تواند این دو مقداردهی را داشته باشد. اندازه ی هر شخص ، میزان توانایی ها و شاید تاثیری است که می تواند به طور کل بر روی مجموعه داشته باشد و جهت او نیز متضمن میزان اثربخشی توانایی های او در شرکت است. به بیان دیگر ، ممکن است فردی از نظر فنی و تکنیکی بسیار قدرتمند باشد و اندازه ی برداری زیادی داشته باشد ، اما جایی که به کار گمارده شده است و یا روشی که خود ِ او برای کارش در پیش گرفته است در مجموع ، تمامی توانایی های او را به ثمر نمیرساند. جمع دو بردار هم جهت و با زاویه ی یک اندازه ، برای این دو بردار ، از هر جهت بیشتر خواهد بود. حال آنکه دو بردار با اندازه های بسیار بزرگ هم اگر در جهاتی مخالف یکدیگر قرار بگیرند ، شاید جمع برداری صفر و یا منفی را به ارمغان بیاورند. مانند دعواهایی که برخی مدیران به دلایل شخصی و سلیقه ای با یکدیگر و یا مجموعه ی زیردستی دارند و به این ترتیب به نوعی جهتی متفاوت از آنچه باید باشند به خود میگیرند و ای بسا به علت اندازه ی بزرگی که دارند ، در مسیری متفاوت از سایر کارمندان ، تمام توانایی های آنها را بی اثر می سازند. شخصا بر این باورم که برای یک اجتماع انسانی ، مانند شرکت ها و سازمان ها ، باید مانیفستی بسیار متمرکز و چشم اندازی واضح ترسیم نمود به طوری که تمام اجزاء مجموعه به تنهایی بدانند و اطمینان داشته باشند که دقیقا هدف وجودی آنها چیست. مثلا برای شرکت های تولیدی خصوصی ، این اهداف می تواند مشتمل بر تولید محصولات با کیفیت ، جلب رضایت مشتریان ، غلبه بر رقبا ، قیمت منصفانه و رعایت حق مشتری و لیستی تقریبا ناتمام باشد ، اما به نظر من ، همه ی این اهداف در غالب یک برداری جای دارند که نوک آن سود صاحبین سهام است. یعنی من به عنوان یک کارمند باید جهت کار ِ خود را متناسب با تحقق سود ِ بیشتر برای صاحب سهام ، نسبت به موقعیتی که شخصی دیگر همین کار را اگر انجام میداد تنظیم کنم. اینکه صاحب سهام هم می تواند اهدافی متفاوت داشته باشد جای خود را دارد ، اما در مقام یک همکار ، در کنار مجموعه ی منابع انسانی شرکت ، او نیز در نهایت هدفش باید سود بیشتر و کسب درآمد بیشتر باشد. در این صورت به نظرم میتوانیم در فضای کاری ، یک صفحه ی گسترده ی مختصات داشته باشیم که هر فرد از سازمان بر روی آن ، اندازه و جهت خود را دارد و همواره برآیند این اندازه ها و جهات ، در قالب اعداد و ارقام مالی میتواند خود را نشان دهد. این مسئله برای هر اجتماعی صدق می کند. در بدن انسان ، میلیاردها سلول وجود دارند که در یک وابستگی و همبستگی عظیمی فعالیت دارند. آنها نیز اندازه و جهات خود را دارند ، در این میان بیماری ای مانند سرطان ممکن است به وجود بیاید ، که جهات سلولهایی از همان سلولهای بدن را متفاوت از جهت سایرین ساخته و بدین ترتیب به دشمنی درونی تبدیل می شود و حتی تا مرگ اکوسیستم نیز پیش می رود. این اتفاق برای سازمان ها نیز می تواند رخ دهد. مسئله اینجاست که تشخیص این آمار و ارقام در بین انسانها و شرکت ها کار آسانی نیست. اگرچه اندازه ها را می توان به نوعی با دقتی کم و بیش برحس نوع کار و تجربه به دست آورد ، اما برای جهت ِ کار ِ هر عضو مجموعه ، شناخت دقیق از شخصیت و رفتار حرفه ای او و در نظر گرفتن پارامترهای بیشماری مورد نیاز است.